groepsdynamica in weerbaarheidstrainingen
12-02-2020 13:42
.
Het onderwijs is bij uitstek de plek waar groepsdynamica voorkomt. Jongens- of meidengroepen, een basisschoolklas of juist een groep middelbare scholieren; overal hebben leerkrachten en trainers te maken met een heel scala aan groepsdynamica en bijbehorende processen. Wij zijn zich ervan bewust dat een klas veel meer is dan zomaar een verzameling leerlingen. De groep is een dynamisch geheel, met doorlopende processen waar trainers en docenten ook deel vanuit maken en invloed op uitoefenen (bewust of onbewust).
.
In onze trainingen wordt er eigenlijk altijd gebruik gemaakt van verschillende groepsdynamische visies en aanpakken. Deze combinaties maken dat er vanuit verschillende invalshoeken naar een groep gekeken wordt en onze ervaring is dat dit over het algemeen het beste werkt voor trainers weerbaarheid. Zo werken wij middels de methodiek van Remmerswaal waarbij er een soort grondpatroon bestaat van bekende fasen die een groep doorloopt, denk dan bijvoorbeeld aan een oriëntatie fase en affectie fase, onze trainingen zijn altijd uitgeschreven rondom deze fases. Door de juiste werkvormen en interventies in te zetten, die passen bij de fase waarin de groep zit, creëer je uiteindelijk een zo positief en veilig mogelijk leerklimaat.
.
De normdrager komt bij ons tijdens de intake terug, waarbij we kijken naar verschillende rollen en posities van de kinderen in de klas. Denk bijvoorbeeld aan de ‘strijder’ of ‘strateeg' (Dokman, 2018). Daarbij wordt er meegenomen welke normen en waarden er heersen en wie de meeste invloed heeft en dat is niet altijd gemakkelijk om te zien. Soms maken we heel letterlijk ter voorbereiding een soort van apenrots om te kijken wie waar staat en wat hen daarin motiveert. Daar houden we dan vervolgens rekening mee tijdens de training en proberen er positieve invloed op uit te oefenen, bijvoorbeeld door te kijken waar een norm als ‘roddelen’ vandaan komt bij iemand. Wanneer het direct duidelijk is wie bepalend is, kan er gezamenlijk met docenten en ouders een plan of strategie gemaakt worden. Dat klinkt heel groot, maar kan bijvoorbeeld ook een andere indeling van de klas zijn of inzetten op het zelfvertrouwen van een kind. Natuurlijk heeft dit proces wel tijd nodig en is het van belang om de tijd te nemen om te kijken naar waar gedrag vandaan komt en waarom het ingezet wordt. Zo eenvoudig als het hierboven beschreven is, is het in de praktijk niet. Maar het is zeker wel een aanpak die praktische handvatten kan bieden.
.
Graag trekken wij het daar vanuit weer breed naar de groep. Groepsdynamica gaat immers over de processen die zich in een groep afspelen. De ervaring leert ons dat een gezamenlijk doel een van de krachtigste drijfveren achter een positieve groepsdynamiek is. Waar staan we voor als groep, wat willen we bereiken en wat is ons gezamenlijk belang, zijn bijvoorbeeld vragen die (in een iets andere taligheid) terug komen aan het begin van de training. Daarmee zet je groepsnorm neer, eentje die een veilige dynamiek ten goede komt.
.